Reeën zien

In 2012 hebben de projectpartners de ideeën uitgewerkt naar functionele ontwerpen voor in de praktijk bruikbaar systeem. Uitgangspunt is de infraroodsensor van ISA Industrie Elektronik geweest. Die sensor was op dat moment al enkele jaren op de markt, maar tot dan alleen in een uitvoering die door mensen kon worden gedragen. Als je ermee door het gras liep herkende deze via een rij van infraroodsensoren de warmte van wilde dieren en nesten in het gewas. Dat werkte tot een breedte van zes meter. In de handel zijn ook enkelvoudige infraroodsensoren geweest. Je kunt deze vergelijken met een zaklamp die de warmte van het wild detecteert. Die hebben daardoor ook de beperkingen van een zaklamp gehad zoals de reikwijdte en het daardoor beperkte zoekgebied. De bundel en de hoek van de bundel hebben het resultaat van de speurtocht bepaalt.

Zowel voor de meervoudige als enkelvoudige infraroodsensoren is gebleken dat bij het toenemen van de temperatuur de warmtesensor overdag minder bruikbaar was. De hotspots gaan op in de reflectie van andere opgewarmde objecten zoals planten. Daarnaast komt het voor dat de dieren bedekt zijn door het gewas waardoor de warmte uitstraling beperkt wordt en de dieren alleen recht van boven te herkennen zijn. Toch is 95% van alle reekalveren die zich in het te maaien gras bevonden gevonden. Belangrijk is dat het gehele perceel zorgvuldig werd afgezocht. De enorme oppervlakte, in een korte tijd te maaien, gebied zorgde ervoor dat er veel mensen met het systeem moesten gaan zoeken.

De projectgroep heeft daarom de ISA-wildredder verbeterd en geschikt gemaakt voor rijdende trekkers. Om de werking te verbeteren zijn naast de infraroodsensoren, afstandsmeters en gewone camera's gemonteerd. Elk van deze middelen heeft zo zijn eigen fouten in de waarneming gehad. De combinatie verhoogde echter aanzienlijk de kans dieren te vinden. De sensoren en camera's hangen aan een arm naast de maaier en speuren het te maaien gras af. De redder brengt wilde dieren en nesten in kaart, eventueel via gps, zodat de trekker chauffeur een werkgang lang de tijd heeft om actie te ondernemen. De wildredder verjaagt de dieren namelijk niet zelf.

De methode is kostbaar in geld en tijd. Naast de kosten voor de techniek kost het tijd omdat bij elk alarm dat afgaat de maaimachine moet stoppen en er maatregelen moeten worden getroffen om de dieren uit het perceel te verwijderen.

De drones vlogen daarbij op circa vijftig meter hoogte. het bleek dat niet alleen de omgevingswarmte bepalend is voor het resultaat maar ook de bedekking van de 'lichamen' met het gewas. 

De drone kon in tien minuten circa zes hectare afzoeken. Men toonde aan dat de drone grote voordelen had ten opzichte van de in Duitsland gevonden technieken. De systematiek is namelijk veel sneller, werkt op het ideale moment van opsporen, werkt onafhankelijk van de maaimachine met als gevolg dat er veel meer oppervlakte kan worden voorbereid en de tijd van de maaier beperkt wordt tot het in veiligeheid brengen van de dieren.

Deze techniek is voor Kenniscentrum Reeën aanleiding geweest om dit in Nederland te promoten en zelf ervaring op te doen. Lees hierover onze speerpunten. het centrum trekt bijvoorbeeld het project: Bevorderen en verduurzamen biodiversiteit door inzet natuurdrone. Met de modernste systemen worden grotere oppervlakten afgezocht, de hotspots gemarkeerd, automatisch herkent en middels een bericht aan de redders van de reekalveren doorgegeven.

Om de inzet van natuurdrones te faciliteren ondersteunt Kenniscentrum Reeën sinds 2020 het ontstaan van een natuurdronenetwerk in Nederland.

Een wildwaarschuwingssysteem detecteert en waarschuwt, volautomatisch een mens en/of dier over de kans op een wildaanrijding met bijvoorbeeld de weggebruiker.

Veel wilde dieren, waaronder reeën, trekken min of meer langs dezelfde routes. De kruisingen die gelijkvloers zijn met wegen van mensen zijn daarom locaties waar wildaanrijdingen kunnen plaatsvinden. Bij een geavanceerd wildwaarschuwingssysteem worden de wilde dieren daar naar speciaal ingerichte faunaoversteekplaatsen geleid. Voor die faunaoversteekplaats wordt het overstekende wild gedetecteerd, waargenomen en wordt, volautomatisch, de automobilist gewaarschuwd voor deze in het wild levende dieren.

Om te komen tot de wilddetectie wordt, door deskundigen, de faunaoversteekplaats bepaald en voor de soorten, ingericht. In de oversteekplaats wordt het terrein voor de dieren afgeschermd tot aan de wildsluizen. In de doorgangen van de wildsluizen worden warmtesensoren of bewegingsmelders geplaatst die de dieren en mensen waarnemen zodra deze in de wildsluis terecht komen. Het systeem zorgt er vervolgens voor dat het systeem, volledig automatisch, de gebruikers van de weg attendeert op de naderende dieren. Dat gebeurt door middel van oplichtende led-signalen en het tijdelijke verlagen van het snelheidsadvies naar vijftig kilometer per uur.

In Overijssel zijn zeker 40 locaties waar met enige regelmaat ongevallen met overstekend wild voor konden komen. Het aantal geregistreerde dode dieren langs provinciale wegen was voor 2011 meer dan twee duizend stuks per jaar. Meer dan de helft van de aanrijdingen veroorzaakten schades groter dan duizend euro. Gelukkig waren er weinig met ernstige slachtoffers onder mensen. Het gaat bij deze aanrijdingen met in het wild levende dieren om zowel kleine dieren zoals egels, marters en vogels als om grote dieren zoals vossen, dassen en reeën. Inmiddels heeft de provincie Overijssel jaar in jaar uit vijfennegentig procent minder aanrijdingen met reeën. Met name dit blijvende effect van de elektronische wildwaarschuwingssystemen maakt het systeem uniek en opzienbarend. Na ruim vier jaar durfde de contactpersoon van de provincie Overijssel te zeggen dat deze Elektronische Wildwaarschuwingssystemen uitermate succesvol zijn en onkosten besparend. De systemen werden ontwikkeld en uitgevoerd door Traffic2000 onder de merknaam Prowild.