Waarom aandacht voor mineralen?
Reeën en andere wilde hoefdieren hebben mineralen zoals calcium, fosfor en kalium nodig voor groei, botontwikkeling en een goede conditie. In natuurlijke omstandigheden halen ze deze uit planten, maar de beschikbaarheid hangt sterk af van:
- Bodemkwaliteit (zuurgraad, mineralengehalte).
- Seizoenen (in de winter is het aanbod beperkter).
- Toegankelijkheid van rijke voedselbronnen (bijv. uiterwaarden, akkers).
Wanneer mineralen ontbreken of de toegang tot rijke bronnen wordt beperkt (afrasteringen, versnippering), verslechtert de conditie van dieren merkbaar. Dit zie je terug in lager lichaamsgewicht en een verminderde weerstand.
Bodem en mineralenbalans
- Calcium-fosforverhouding is cruciaal: er moet minstens 2x zoveel calcium als fosfor beschikbaar zijn.
- Bodemzuurgraad bepaalt of voedingsstoffen door planten worden opgenomen.
- Op zure bodems zijn mineralen minder beschikbaar → kalk strooien kan helpen.
- Calcium dringt langzaam in de bodem (±1 cm per jaar), dus effecten zijn pas na jaren zichtbaar.
Praktische tip:
- Neem bodem- en gewasmonsters om tekorten vast te stellen.
- Compost (±50 liter per 10 m² per jaar) kan een alternatief zijn om mineralen aan te vullen.
3. Aanvullend mineralen aanbieden: likstenen
Als de bodem goed bemest is, kan het toch nuttig zijn om mineralen aanvullend aan te bieden, vooral in gebieden met arme bodems of beperkte variatie in vegetatie. Dit gebeurt vaak met likstenen.
Maar let op:
- Een liksteen op de grond leggen is niet efficiënt:
- Een groot gebied raakt verzadigd met mineralen → bodemverstoring.
- Dieren nemen ongezonde hoeveelheden op → stofwisseling raakt uit balans.
- Direct contact en overmatig verlies van zout moeten worden voorkomen.
Hoe bied je likzout verantwoord aan?
De praktijk leert dat een paalmethode beter werkt:
- Bevestig een houder (bijv. een plastic bloempot) boven op een paal, minimaal 2 meter hoog, buiten bereik van dieren.
- De houder is open aan de onderzijde, zodat regenwater langs de mineralen loopt en deze over de paal verspreidt.
- De mineralen kristalliseren op de paal, en dieren likken deze van het hout.
- Gebruik een niet-roestende schroef om de houder te bevestigen.
- Je kunt de hoeveelheid opgelost zout beïnvloeden door de waterhoeveelheid te reguleren.
Beste locaties:
- Nabij wildakkers, bladakkers of percelen hakhout.
Gedrag van reeën: zoeken naar zout
Er zijn aanwijzingen dat reeën in de winter bermen en wegen opzoeken om strooizout te likken. Dit kan leiden tot meer verkeersslachtoffers. Het aanbieden van zout op veilige plekken kan mogelijk aanrijdingen verminderen, maar dit is nog niet wetenschappelijk bewezen.
Invloed op populatie en ecosysteem
Door gericht aandacht te geven aan mineralen:
- Vergroot je de draagkracht van het gebied.
- Verbeter je de conditie van reeën en andere wilde dieren (konijnen, eekhoorns, vogels).
7. Praktische aanbevelingen
✔ Analyseer bodem en vegetatie voordat je mineralen toevoegt.
✔ Overweeg kalk of compost voor structurele verbetering.
✔ Gebruik likstenen alleen waar natuurlijke bronnen ontbreken.
✔ Pas de paalmethode toe om overdosering en bodemverstoring te voorkomen.
✔ Plaats likstenen op veilige, rustige plekken (niet langs wegen).
✔ Monitor gebruik en effecten (bijv. via cameravallen of sporen).
Conclusie:
Met bewuste aandacht voor mineralen kun je de leefomgeving van reeën verbeteren, maar doe dit doordacht en afgestemd op de lokale situatie. Zo voorkom je negatieve effecten op de dieren, vegetatie en verkeersveiligheid.
Naar aanleiding van het in de praktijk bestaand vermoeden dat reeën strooizout van wegen likken en op basis van Praktijkboek biotoopverbetering en Waarom likzout plaatsen? Van: J. Beekhuis in 'de jachtopzichter' 1997